7 Mart 2012 Çarşamba


                               SİBER ZORBALIK

Zorbalık nedir?

Zorbalık kurbanın kendisini etkin bir şekilde savunmaktan yoksun olması demektir.

Akran zorbalığı nedir?
 Akran zorbalığı ise bir öğrencinin, bir ya da daha fazla öğrenci tarafından belli bir zaman aralığında ve sürekli olarak rahatsız edici davranışlarına maruz kalması” olarak tanımlanmaktadır( Olweus, 1992, s. 14’den aktaran Hamarus ve Kaikkonen, 2008).
Zorbalık sadece çocuklar arasında değil, yetişkinler arasında ya da yetişkinlerden çocuklara karşı da görülebilir.  Günümüzde yaşanan bu akran zorbalıkları  giderek internet ve cep telefonu gibi siber ortamlarda da yaşanmaya başladığı görülmektedir. Bunun önemli nedenlerinden biri hızla gelişen teknoloji ve bu teknolojilere ulaşabilmenin kolaylaşmasıdır.



  SİBER ZORBALIK: “ bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba özel ya da tüzel bir kişiliğe karşı yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarının tümüdür.” İnternet kullanıcılarının bilgisayar ya da cep telefonlarından gönderilen mesaj ve metinlerle korkutulup sindirilmesi olarak bilinen bu kavram, yeni olmakla beraber hem ülkemizde hem de dünyanın bir çok ülkesinde giderek yaygınlaşıyor. Siber zorbalık davranışlarının başında zorbanın, kurbanı, elektronikiletişim araçları kullanmak sureti ile tehdit etmesi ya da kurbana yönelik kötü sözler içeren mesajlar göndermesi gelmektedir. Diğer siber zorbalık davranışı ise zorbanın internet ortamında kendisini mağdur gibi tanıtıp onun adına başkalarına zorbalık yapmasıdır. Zorbanın bu tür davranışları, mağdurun cep telefonunu ya da elektronik posta hesabını kullanarak gerçekleştirdiği görülmektedir. Bunlara ilave olarak isimsiz çağrılar, gizli kimlikle gönderilenyararsız e-postalar (spam), virüslü e-postalar ve bir kişi ya da bir grubu karalamak için kısa mesaj ya da e-postaların gönderilmesi de diğer siber zorbalık davranışlarına örnek olabilir.İki çeşit siber zorbalık bulunmaktadır.İlki olayın daha çok teknik yönünü içeren elektronik zorbalık , diğeri ise olayın daha çok psikolojik yönünü yönünü içeren elektronik iletişim zorbalığıdır.

,
ELEKTRONİK ZORBALIK : Kişilerin şifrelerini ele geçirmek,web sitelerini heklemek,spam içeren mailler göndermek gibi teknik olayları içerir.


 E-İLETİŞİM ZORBALIĞI :Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kişileri sürekli rahatsız etme,kişilerle alay etme, isim takma dedikodu yayma , internet üzerinden kişiye hakaret etme yada kişinin rızası olmadan fotoğraflarını yayınlama gibi ilişkisel saldırı davranışlarını içerir Bu da direkt olarak duyguları etkilemektedir.




Siber tehdide  maruz kalan internet ve telefon kullanıcıları sadece tedirginlik ya da paranoya yaşamıyor.Bunların sonucu intihara kadar gidebiliyor . Siber zorbaların bu kötü fiillere başvurma sebebleri ise oldukça farklı."kimliği bilinmeyen daha güçlü olur" psikolojisiyle insanlara daha kolay zarar verme, gizemli güçlü ve popüler olma isteği özgüvensizlik ya da daha önceden siber şiddete maruz kalma diğer sebebler arasında yer alıyor. Araştırmalar öğrenciler arasında yaşanan siber zorbalığın temel nedenlerinden birinin bozulan arkadaşlık ilişkileri olduğuna dikkat çekmektedir. Özellikle duygusal ilişki yaşayan gençlerden bir bölümünün, ilişkinin bitmesi sonrasında intikam almak amacıyla siber zorbalık yaptığı tespit edilmiştir. Diğer yandan bazı öğrencilerin kıskançlık, bazılarının ise farklı alt kimliklere yönelik sahip oldukları olumsuz önyargılar nedeniyle siber zorbalığa yöneldikleri saptanmıştır. Bununla birlikte bazı öğrencilerin kurbanı, grup dışına itmek ya da grup içerisinde kendi yerini korumak amacıyla da siber zorbalık davranışı sergiledikleri belirlenmiştir (Hoff ve Mitchell, 2009).




 Konkan, siber tehditle karşılaşanlara öncelikle sakin olmalarını ve karşıdaki kişinin vermeye çalıştığı zararı daha da artırmamak için gerekli önlemleri almalarını tavsiye ediyor. Konkan'a göre mağdur, yaşadıklarını en yakınındaki kişilerden başlayarak birileri ile paylaşmalı ve sevdiklerinin desteğini alarak yasal başvurularda bulunmalı. Çünkü aile ve yakın çevrenin yardımı, bu saldırılarda kişinin uğradığı zararı minimize etmek adına büyük önem taşıyor. Tıpkı diğer taciz ve saldırılarda olduğu gibi siber taciz ve zorbalıkta da kurbanlar, şaşkınlık ve şok döneminin ardından kendini sorgulayıp suçlama gibi davranışların içine girebiliyor. Çevreden alınan "O sitelere girmeseydin, arkadaşlık kurmasaydın vs." gibi yorumlar da kişiyi kurtarmaktan çok travmanın devam etmesine sebep oluyor. Bu sebeple, ailelere düşen en önemli görev, mağduru sorgulamak yerine ona sınırsız destek verip krizin atlatılmasına yardımcı olmak. Mağdura düşense bu zorbalıktan olabildiğince uzaklaşmak. Zira ısrarla zarar gördüğü sitelere girmek yerine, bir an önce internetten çıkması, birden fazla hesap açmak yerine bir iki hesapla online işlemlerini yapması gerekiyor. Zaten zarar görse de görmese de bir internet kullanıcısının bunlara dikkat etmesi şart.

Gördüğümüz üzere gençler arasında farklı nedenlere bağlı olarak ortaya  çıkan zorbalık 
eğilim ve davranışları giderek siber ortamlarda da yaşanmaya başlanmıştır. Siber zorbalığın
 yaygınlaşmasının bir sonucu  son yıllarda konu üzerindeki yabancı yazındaki bilimsel çalışma  
 ve yayın sayısında gözle görülür bir artış meydana gelmiştir.

 Türkiye’de siber zorba davranışların varlığı, nedenleri ve engellenmesi konusunda çok fazla çalışma yapılmadığı görülmektedir.Yapılan çalışmalarda yetersizdir. Bu çalışmalardan bazılarının siber zorbalık ile psikiyatrik belirtiler, bazılarının ise psikolojik ihtiyaçlar ile siber zorbalık arasındaki ilişkileri sorunsallaştırdığı görülmektedir. (Dilmaç, 2009). Türkiye’de de öğrenciler arasında giderek yaygınlaşan ve büyük bir kitlesel soruna dönüşme eğilimi gösteren siber zorbalığın görünümlerinin, farklı gruplarla yapılacak yeni çalışmalarla irdelenmesinin yazına ve uygulamaya katkı getirebileceği düşünülmektedir. Kullanıcılar öz denetimin bireyde başladığı bilincine varırsa, sanal âlemin tehdit ve saldırılarına maruz kalma ihtimalleri de yok denecek kadar azalır. Ayrıca birçok kurumun sağladığı güvenli internet uygulamasına bağlı içerik filtreleme imkânı ile bireyin tehlikeli sitelere ulaşması ve sakıncalı kişilerle iletişime geçmesi engellenebiliyor. Ancak sorun kıtasal ya da bölgesel değil küresel önem kazanan bir sorundur. Sonuç olarak, siber zorbalık, çok yönlü bir problemdir ve bu problemin disiplinler arası bir anlayışla ele alınmasını zorunlu kılmaktadır.




Gençler İçin Zorbalığa Karşı Korunma Bilgileri

Karşılık vermeyin
Biri size zorbalık ediyorsa istediği şeyin genellikle tepki vermeniz olduğunu unutmayın. Tepkiniz, bu kişinin üzerinizde baskı kurmasını sağlar. Bir zorbayı kim güçlendirmek ister ki?

Aynı şekilde karşılık vermeyin
Zorbaya karşılık vermeniz sizi hedef haline dönüştürür ve zorbanın davranışını güçlendirir. Tam bir saldırganlık çemberinden kaçınmaya özen gösterin.

Kanıtı saklayın
Dijital zorbalıkla ilgili tek iyi haber, taciz edici mesajların genellikle yakalanabilmesi, kaydedilebilmesi ve yardımcı olabilecek birine gösterilebilmesidir. Olayın ilerlemesi ihtimaline karşı kanıt çok küçük olsa da saklayın.

Zorbayı engelleyin
Taciz; anlık ileti, metin veya profil yorumu biçiminde geliyorsa kendinize bir iyilik yapın: Söz konusu kişiyi engellemek için tercihleri veya gizlilik araçlarını kullanın. Taciz sohbet ortamında meydana geliyorsa "sohbet odasını" terk edin. Bu, sorunu sonlandırmayabilir ancak tacizi sürekli olarak görmek zorunda değilsiniz ve hiçbir tepki vermemek bazen saldırganları bıktırıp durdurabilir.

Yardım isteyin
Yardımı hak ediyorsunuz. Bir arkadaşınızla konuşmaktan yardımcı olabilecek güvenilir bir yetişkinle görüşmeye kadar farklı türde yardımların olduğunu elbette biliyorsunuzdur. Genellikle bir ebeveyni konuya dahil etmek iyidir ancak bunu yapamıyorsanız bazen bir okul danışmanı yardımcı olabilir. Bir şeyler söyleme konusunda gerçekten endişeleriniz varsa, olayı okulda anonim bir şekilde bildirmenin bir yolu olup olmadığına bakın. Bu, bazen zorbaların davranışlarını değiştirmeleri için ihtiyaç duydukları yardımı almalarıyla sonuçlanabilir.

Raporlama araçlarını kullanın
Zorbalık, bir sosyal ağ aracılığıyla gerçekleştiyse, bu servisin raporlama veya “kötüye kullanım” araçlarını kullanın. Ayrıca sosyal ağın “sosyal kötüye kullanımı bildirme” araçları olabilir ve bu araçlar rencide edici içeriği güvenilir bir arkadaşınıza iletmenize veya birinden, rahatsız edici içeriği ortadan kaldırmasını doğrudan istemenize olanak tanır. Kötüye kullanma, fiziksel zararın habercisiyse polisi aramak zorunda kalabilirsiniz ancak böyle yaparsanız bir ebeveyni bundan haberdar etmeyi düşünün.

Terbiyeli olun
Kendinize iyilik ediyorsunuz. Bir kişiden hoşlanmıyor olsanız bile, terbiyeli olup o kişinin seviyesine inmemeniz iyi bir fikirdir. Araştırmalara göre, başkaları hakkında dedikodu yapmak ve "tahrik edici bir şekilde konuşmak" zorbalığa maruz kalma riskinizi artırır.

Zorba olmayın
Kendinizi başkasının yerine koymak ile ilgili deyimi bilirsiniz. Başka bir kişinin nasıl hissedebileceği hakkında birkaç saniye bile düşünmek saldırganlığa gölge düşürebilir. Bu dünyada buna ihtiyaç duyulur.

Seyirci kalmayın karşı koyan kişi olun
Kötü içerikli mesajları iletmek veya bir kenarda durup hiçbir şey yapmamak, zorbaları güçlendirir ve kurbanlara daha da fazla zarar verir. Yapabiliyorsanız, zorbalara durmalarını söyleyin veya zorbalığın iyi bir şey olmadığını ve dostumuz olan insanlara kötü muamele etmenin zalimce olduğunu öğrenmelerini sağlayın. Zorbayı durduramıyorsanız en azından kurbana yardımcı olun ve bu davranışı bildirin.





DEĞERLENDİRME SORULARI

1-) SİBER ZORBALIK NEDİR ?

2-)SİBER ZORBALIK YAPANLARA NE GİBİ CEZAİ YAPTIRIMLAR UYGULANMALIDIR?


3-)SİBER ZORBALIĞA MARUZ KALAN KİŞİLERİN SOSYAL HAYATINDAKİ DEĞİŞİMLER 
NELERDİR?


4-)SİBER ZORBALIK KONUSUNDA TOPLUM NASIL BİLGİLENDİRİLMELİDİR?


5-)SİBER ZORBALIK KARŞISINDA KİŞİNİN YAPMASI GEREKENLER NELERDİR ?





 1-) Aşağıdakilerden hangisi elektronik zorbalık çeşididir ?
    
     a)  Alay etme                              b) Dedikodu yayma
                                      
     c) Şifre ele geçirmek                d) İnternet üzerinden hakaret etme

                     
             e) Kişinin rızası olmadan fotoğraflarını yayınlama


2-)Aşağıdakilerden hangisi siber zorbalığın nedenlerinden biri değildir ?

 a) Düşük maliyet      b) Kolay erişim   c)Kimliğini gizleme kolaylığı  d)Saldırganlık  e) merak




3-)Aşağıdakilerden hangisi siber zorbalık karşısında yapılmamalıdır ?


    a)anket uygulamak        b) öğretmenleri eğitmek         c) çocukları ve aileleri bilgilendirmek
       
        d) iletişimi ve sosyal becerileri öğretmek         e) internet kullanımını kısıtlamak 




4-)Aşağıdakilerden hangisi siber zorbalığa maruz kalan kişilerde görülmez?

a)korku                                      b) okula devamsızlık                                     c)depresyon                 
     
          d)saldırganlık                                                                     e)umursamazlık


5-)Aşağıdakilerden hangisi siber zorbalığın yaygınlaşma nedenlerinden değildir?

a)Sanal ortamda tehditkar ve aşağılayıcı materyalleri olabildiğince çok kişiye çabuk biçimde iletmenin mümkün olması

b)Bütün materyallerin web sitesinde veya sosyal paylaşım sitelerinde diğer bireylerin görebileceği şekilde uzun süre paylaşılabilmesi

c)Dijital materyallerin kopyalanmasını ve kopyalanan materyallerin uzun süre saklanmasını mümkün kılması

d)Siber zorbalıktan mağdur ve yüz yüze iletişim kurulmamasının,siber zorbanın davranışlarının sorumluluğunu almasını önlemesi

e)Siber zorbalığa maruz kalan kişilerin yasal yollara başvurmaları
                 

                                       KAYNAKÇA



-Yeni Bahar dergisi, sayı 47,Kaplan,T



-Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2011, Cilt17, Sayı 4 ,ss :605-626



Hiç yorum yok: